- Dit onderwerp bevat 3 reacties, 1 deelnemer, en is laatst geüpdatet op 9 oktober 2023 at 20:49 door Anna Krasko.
-
Berichten
-
-
Gammaflitser GRB221009A was de grootste explosie in het heelal ooit waargenomen
“Op 9 oktober 2022, …, werd met drie röntgen- en gammasatellieten in de ruimte een gammaflitser ontdekt, een zeer kortdurende stoot van gammastraling afkomstig uit het verre heelal. Op 14 oktober 2022, heel juist gezien, …, werd de nagloed van de gammaflitser onderzocht met de Gemini South Telescope in Chili en dat heeft ‘aan het licht gebracht’ dat GRB221009A, zoals de gammaflitser wordt genoemd, de grootste explosie in het heelal was die ooit is waargenomen, de meest energierijke ‘gamma-ray burst (GRB)’ die ze sinds eind jaren zestig hebben gezien. De explosie speelde zich af in het noordelijke sterrenbeeld Pijl (Sagitta) en het licht van de explosie deed er 2,4 miljard jaar over om de aarde te bereiken.
BOAT event – “Brightest of All Time”. The reason it’s so bright is because jets seemed to be pointed almost directly at us.
This explosion even affected the atmosphere of our planet. It dramatically changed the ionosphere for several minutes which then made the atmosphere expand for at least a few hours. And that is after an explosion that happened 2,5 billion light years from us.
——————- ————————
Meer bevindingen en uitleg wat is zo fascinerend aan deze waarneming van de GRB in de video van Anton Petrov (13:55)
Cosmic Explosion That Blinded Our Satellites and Affected the Atmosphere
https://www.youtube.com/watch?v=uZtHLmkGy6w
-
-
Reuzenster Betelgeuze doet weer gek
De Betelgeuze was al een van de meest heldere sterren die te zien is aan de sterrenhemel. Maar op dit moment geeft ie ineens 50 procent meer licht. Terwijl hij een paar jaar geleden nog bijna helemaal ‘uit’ leek te zijn. Wat is er aan de hand?
Bron: dinsdag 23 mei 2023 allesoversterrenkunde.nl
In de tweede helft van 2019 en begin 2020 was de rode reuzenster Betelgeuze opeens veel zwakker dan normaal. En nu is de ster juist weer bijna anderhalf keer te helder. Volgens astronomen betekent dit nog steeds niet dat de ster op ontploffen staat: hij is aan het bekomen van zijn recente dipje en zal binnen een jaar of tien weer de oude zijn. Eventjes dan.
Betelgeuze, ongeveer 700 lichtjaar verwijderd van de aarde, is een van de interessantste sterren aan de hemel. Het is een ongewoon type ster, zelfs voor een rode reus. Ooit was het een absoluut monster: een blauwwitte reuzenster van de zwaarste categorie. Zulke zware sterren verbruiken hun voorraad waterstof veel sneller dan lichtere sterren. Waar onze zon in 4,5 miljard jaar pas de helft van zijn bescheiden brandstofvoorraad heeft verbruikt, is voor de slechts ongeveer acht miljoen jaar oude Betelgeuze het eind al in zicht.
Betelgeuze is van kleur veranderd, omdat hij bijna door zijn waterstofreserves heen is. Hij fuseert nu helium tot koolstof en zuurstof en is enorm groot geworden: ongeveer 764 keer zo groot als de zon. Uiteindelijk zal hij zonder brandstof komen te zitten, een supernova worden en zijn buitenste schillen afstoten. Maar dat gebeurt niet van vandaag op morgen: astronomen schatten dat de ster nog wel 100.000 jaar voor de boeg heeft.
Tijdens zijn inzinking van 2019/2020 nam de helderheid van Betelgeuze met bijna een kwart af. Volgens astronomen kwam dit door afkoeling van het oppervlak van de ster waardoor een enorme stofwolk ontstond, die vervolgens werd uitgestoten en Betelgeuze deels verduisterde.
Ook vóór die tijd vertoonde Betelgeuze al regelmatige helderheidsfluctuaties: een lange cyclus van bijna zes jaar en een kortere van ongeveer vierhonderd dagen. Het lijkt er nu op dat de gebeurtenis van drie jaar geleden deze regelmaat heeft verstoord. Nieuw onderzoek door Morgan MacLeod van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (VS), dat vorige week aan de preprintserver arXiv is toegevoegd, wijst erop dat de cyclus van 400 dagen is verstoord.
Volgens de computersimulaties van MacLeod en collega’s zou een convectiepluim vanuit Betelgeuze zijn opgestegen, waarbij de wolk van materiaal werd gevormd die zich van de ster losmaakte. Tijdens dit proces verstoorde deze opwelling de fase van de cyclus van 400 dagen, waardoor de ster nu een cyclus van ongeveer 200 dagen vertoont. (EE)
Source: Betelgeuse Is Being Weird Again. What Gives? (Science Alert)
-
Astronomen zagen hoe een heldere ster verdween – met de observatie van James Webb is er mogelijk een oplossing
(From: https://phys.org/news/2023-10-astronomers-massive-star-jwst.html)
In 2009 verdween een gigantische ster die 25 keer zo zwaar was als de zon. Oké, eerst werd het helderder en nam de helderheid toe tot een miljoen zonnen, net alsof het op het punt stond te ontploffen tot een supernova. Maar toen vervaagde het in plaats van dat het explodeerde. En toen astronomen de ster probeerden te zien met behulp van de Large Binocular Telescope (LBT), Hubble en de Spitzer-ruimtetelescoop, konden ze niets zien.
De ster, bekend als N6946-BH1, wordt nu beschouwd als een mislukte supernova. De naam BH1 is te danken aan het feit dat astronomen denken dat de ster is ingestort en een zwart gat is geworden in plaats van een supernova te hebben veroorzaakt. Maar dat was een vermoeden. Het enige dat we zeker weten is dat het een tijdje helderder werd en vervolgens te zwak werd om door onze telescopen waar te nemen. Maar dat is veranderd dankzij de James Webb Space Telescope (JWST).
De nieuwe studie, gepubliceerd op de arXiv preprint-server, analyseert gegevens verzameld door JWST’s NIRCam- en MIRI-instrumenten. Het toont een heldere infraroodbron die lijkt op een overblijfsel van een stofomhulsel dat de positie van de oorspronkelijke ster omringt. Dit zou consistent zijn met materiaal dat door de ster werd uitgestoten terwijl deze snel helderder werd. Het kan ook een infraroodgloed zijn van materiaal dat in het zwarte gat valt, hoewel dat minder waarschijnlijk lijkt.
Verrassend genoeg vond het team ook niet één overblijfsel, maar drie. Dit maakt het mislukte supernovamodel minder waarschijnlijk. Eerdere waarnemingen van N6946-BH1 waren een combinatie van deze drie bronnen, omdat de resolutie niet hoog genoeg was om ze van elkaar te onderscheiden. Een waarschijnlijker model is dus dat de opheldering van 2009 werd veroorzaakt door een sterrenfusie. Wat een heldere massieve ster leek, was een sterrensysteem dat helderder werd toen twee sterren samensmolten en vervolgens vervaagden. … N6946-BH1 bevindt zich in een sterrenstelsel op 22 miljoen lichtjaar afstand, dus het feit dat JWST meerdere bronnen kan onderscheiden is indrukwekkend.
============= ===================
EN Astronomers watched a massive star disappear. JWST might have some answers
In 2009 a giant star 25 times more massive than the sun simply vanished. OK, at first it brightened, increasing in luminosity to a million suns, just as if it was ready to explode into a supernova. But then it faded rather than exploding. And when astronomers tried to see the star using the Large Binocular Telescope (LBT), Hubble and the Spitzer space telescope, they couldn’t see anything.
The star, known as N6946-BH1, is now considered a failed supernova. The BH1 in its name is due to the fact that astronomers think the star collapsed to become a black hole rather than triggering a supernova. But that has been conjecture. All we’ve known for sure is that it brightened for a time then grew too dim for our telescopes to observe. But that has changed, thanks to the James Webb Space Telescope (JWST).
The new study, published on the arXiv preprint server, analyzes data gathered by JWST’s NIRCam and MIRI instruments. It shows a bright infrared source that appears to be a remnant dust shell surrounding the position of the original star. This would be consistent with material ejected from the star as it brightened rapidly. It could also be an infrared glow from material infalling into the black hole, though that seems less likely.
Surprisingly, the team also found not one remnant object, but three. This makes the failed supernova model less likely. Earlier observations of N6946-BH1 were a blend of these three sources since the resolution wasn’t high enough to distinguish them. So a more likely model is that the 2009 brightening was caused by a stellar merger. What appeared to be a bright massive star was a star system that brightened as two stars merged, then faded. … N6946-BH1 is in a galaxy 22 million light-years away, so the fact that JWST can distinguish multiple sources is impressive.
(From: https://phys.org/news/2023-10-astronomers-massive-star-jwst.html)
-
- Je moet ingelogd zijn om een antwoord op dit onderwerp te kunnen geven.