(door Ad Broere)

Ons huidige wereldwijde economische systeem is verlamd door verouderde, gecentraliseerde structuren, giftige polarisatie en machtsstrijd. Er is een nieuw systeem nodig, dat niet hoeft te vechten tegen de status quo. In plaats daarvan bouwt het, zoals Sarvodaya, aan een parallelle cultuur en samenleving die het oude kan vervangen.

In mijn recente lezingen, workshops en nieuwsbrieven heb ik een beroep gedaan op ons vermogen om onszelf los te maken van de indoctrinatie met betrekking tot geld en waarde. Onze maatschappij gaat gebukt onder de macht van het geld. Willekeurig welk onderwerp in de politiek, de media en de gesprekken tussen mensen gaat direct of indirect over geld. Dit is mogelijk omdat wij ons volstrekt afhankelijk hebben gemaakt van geld. Eerst moet er geld zijn, dan kunnen we wat doen. Als de prijzen stijgen en we te weinig geld hebben om de normale uitgaven te kunnen doen, dan bezuinigen we op die uitgaven. We stellen daarbij niet de vraag waarom die prijzen zo stijgen ter discussie, of we nemen genoegen met de gebrekkige uitleg in de media.

Op Sri Lanka is een bijzonder initiatief tot ontwikkeling gekomen dat internationaal weinig aandacht trekt. Dit is heel bijzonder want inmiddels zijn er 15.000 dorpen op Sri Lanka die een nieuwe economie tot ontwikkeling brengen die niet bepaald wordt door geld, maar waarbij waardecreatie en samenwerking centraal staan. Het initiatief is een voorbeeld voor de wereld, ook voor dit land als we tijdig de slaap uit hebben.

Sarvodaya’s pad kan overal werken

De afgelopen zes maanden is Sri Lanka volop in het nieuws geweest. U hebt waarschijnlijk verslagen gelezen of video’s gezien van een burgerlijke revolutie die werd uitgelokt door corruptie van de regering en tekorten aan zowel voedsel als brandstof. Te midden van deze opstand – waarbij alle religies, etnische groepen en klassen van de bevolking betrokken waren met een oproep tot systeemverandering – bestormden en bezetten duizenden demonstranten het presidentiële paleis, waardoor de president in juli moest vluchten.

In een wereld die gebukt gaat onder ketenproblemen, waar de oorlog in Oekraïne een van de vele factoren is die de wereldwijde voedselvoorziening in gevaar brengen, lijkt Sri Lanka de spreekwoordelijke “kanarie in de kolenmijn”. Het is de eerste domino die valt, nu een wereldwijde geglobaliseerde economie gebaseerd op grootschalige monocultuur en het verschepen van voedsel over de halve planeet op instorten staat.

Achter het gordijn ontstaat een beweging

Naast de krantenkoppen is er echter een niet verteld verhaal over hoe de bevolking van Sri Lanka deze crisis heeft doorstaan, een verhaal dat een pad biedt naar veerkracht en “thrival” dat door elk land, elke bioregio of buurt kan worden overgenomen (en aangepast). In stilte en achter de schermen heeft een unieke niet-gouvernementele organisatie genaamd Sarvodaya een nationaal netwerk van duizenden zelfvoorzienende dorpen gemobiliseerd om te doen wat “officiële” organisaties niet konden doen.

Sarvodaya Shramadana werd meer dan 60 jaar geleden opgericht door Dr. A.T. Ariyaratne, een volgeling van Gandhi en betekent “het ontwaken van allen door het delen van energie”. De term Sarvodaya werd voor het eerst gebruikt door Gandhi om zijn eigen politieke filosofie te beschrijven: “Universele verheffing.”

Sinds haar oprichting is Sarvodaya uitgegroeid tot meer dan 15.000 dorpen en heeft zij deze gemeenschappen gestimuleerd om meer dan 5.000 kleuterscholen, gezondheidscentra, bibliotheken en ambachtelijke bedrijven te bouwen. Het heeft ook duizenden dorpsbanken opgericht en meer dan 100.000 kleine bedrijven – allemaal zonder steun van de overheid. Hun slogan karakteriseert de relatie tussen spirituele en economische ontwikkeling: “Wij bouwen de weg, en de weg bouwt ons.”

Principes in actie, halverwege de wereld

Sinds ik meer dan dertig jaar geleden voor het eerst over Dr. Ari en Sarvodaya las, zijn zij een belangrijke inspiratiebron geweest voor mijn levenswerk, waaronder de lancering van wat ik nu Symbiotische Netwerken noem. Voorbeelden zijn een buurtvredesinitiatief in een multi-etnische buurt met een laag inkomen in San Diego, Californië, een “koop lokaal” campagne, en een voedselsysteem en burennetwerken in Reno, Nevada.

Het was Sarvodaya’s naadloze integratie van spiritualiteit en het vermogen van de groep om bioregionale ecosysteemnetwerken op te bouwen – een nieuwe samenleving creëren te midden van de oude – dat mijn volle aandacht trok. Zelfs vandaag, met meerdere, wereldwijde crises, is er geen andere beweging die de mensheid zo’n duidelijk pad voorwaarts biedt. Via hun nationale netwerk van 15.000 dorpen en steden met “Sarvodaya Societies” hebben zij een parallel organisatorisch netwerk opgebouwd dat een nieuwe samenleving mogelijk maakt, naast de officiële lokale en nationale regeringen.

Contact maken met de wortels van de beweging

Ik heb Sarvodaya twee keer in mijn leven bezocht – in 2012 om een boeddhistische tempel te herdenken die Dr. Ari heeft gebouwd en waar ik mijn vrouw Marta heb ontmoet. En opnieuw, in 2022, na een uitnodiging voor Dr. Ari’s 90ste verjaardag, waar ik uiteindelijk zijn zoon ontmoette, Dr. Vinya Ariyaratne, de voorzitter van Sarvodaya.

Dr. Ariyaratne is een onvermoeibaar persoon die, in de voetsporen van zijn vader, de erfenis van de beweging is blijven uitbreiden. Toen ik mijn ervaring met het bouwen van Symbiotic Networks (het vertalen van Sarvodaya principes) rond lokale voedselsystemen en lokale economieën deelde, werd hij enthousiast. De cirkel was rond toen ik me realiseerde dat ik Sarvodaya en Vinya zou kunnen ondersteunen bij het volgende niveau van bio-regionale zelfredzaamheid en economische ontwikkeling.

De timing was perfect omdat Vinya en Dr. Ari al verder wilden gaan met het in kaart brengen van hun New Economy Movement campagne. Het doel was om middelen te verbinden die duizenden gemeenschappen, honderdduizenden bedrijven en miljoenen mensen zouden beïnvloeden. Kort nadat ik aankwam, begonnen Vinya, zijn team en ik bijeen te komen om te praten over het opbouwen van grassroots bedrijfsnetwerken om de handel en het bewuste wederzijdse voordeel in hun bestaande nationale netwerk te versnellen.

Deze inspanningen werden onderbroken door de opkomende voedselcrisis, en ik ging Sarvodaya helpen een nationaal voedselbankensysteem te ontwikkelen, als onderdeel van een groter voedselzekerheidsinitiatief.

Voedsel voor iedereen wordt voedsel voor de geest

Dit initiatief voor toegang tot voedsel werd de We Are One-campagne genoemd. Een inspiratiebron voor de inspanning was “de luciferdoosjescampagne” die Vinya’s vader Dr. Ari tientallen jaren eerder had opgezet. Elk gezin, zelfs de armste, vulde een luciferdoosje met de rijst en dal die ze hadden, en bracht dat naar een kleuterschool waar het eten werd klaargemaakt en met iedereen gedeeld. Met zo’n radicale samenwerking droegen zelfs de armsten bij en hadden ze zeggenschap, en konden ze zelf zien hoe gedeeld voedsel genoeg kon opleveren voor iedereen. Het verhoogde ook de motivatie om naar school te komen, waar de kinderen uiteindelijk een consistentere voedselvoorziening zouden hebben.

De We Are One-campagne vergrootte dit gevoel om bijna 150 gemeenschapskeukens en 600 huistuinen te creëren, terwijl er een nationaal voedselbankensysteem werd gelanceerd, momenteel met 25 voedselbanken in slechts vijf maanden. Dit initiatief heeft al 300.000 gezinnen bereikt (1,5 miljoen mensen), met een plan om de impact binnen een jaar bijna te verdubbelen.

De “ruimtelijkheid” in het centrum

Het meest aangrijpende moment van mijn bezoek was misschien wel na een van de vele lunches die ik met Dr. Ari heb gedeeld. We gingen naar de woonkamer, waar hij rustte, en ik stelde hem een vraag: “Hoe hebt u bereikt wat weinigen in de wereldgeschiedenis hebben bereikt – een bloeiend netwerk voor wederzijds voordeel gecreëerd, waar vele miljoenen mensen hebben geleerd zichzelf te versterken?”

Hij glimlachte naar me – en liet me mijn eigen vraag beantwoorden, die me snel te binnen schoot. Toen hij die arme dorpen bezocht, waren zijn prestaties uniek omdat hij iedereen als gelijken, als mensen, behandelde. Dr. Ari is “ruimtelijkheid” – een zuiver hart, een leeg vat voor een Hogere Liefde die hem in staat stelde dienstbaar te zijn en een heilige ruimte binnen de gemeenschap in te nemen, zonder enige andere agenda dan het wederzijdse ontwaken van hem en de gemeenschap.

De mensen konden voelen dat hij niet uit was op roem, fortuin, macht over hen of zelfs maar erkenning – alleen maar om te helpen en te dienen. Hij was echt in staat om één te zijn met de mensen, niet een expert van buitenaf die hen vertelde wat ze moesten doen.

Sarvodaya’s “geheime saus” is tweeledig: Het vormen van netwerken van lokale organisatie door het persoonlijk ontwaken van de deelnemers, en dat gebruiken als basis voor het opbouwen van bioregionale ecosystemen. Het is niet alleen mensen leren vissen, het is leraren leren vissen – het creëert zowel agency als zelfvoorziening.

Alles mee naar huis nemen

Tijdens mijn bezoek aan Sarvodaya zag ik twee mogelijke toekomsten tegelijkertijd ontstaan. Ten eerste zag ik Sri Lanka als een onheilspellend voorbeeld van een donkere toekomst van dreigende voedsel- en energietekorten in de wereld. Ten tweede zag ik in Sarvodaya (en in mijn Symbiotic Networks) een model voor de nieuwe voorsprong: een symbiotisch, gedistribueerd, multi-nodaal netwerk, gewijd aan intentioneel wederzijds voordeel boven en buiten het politieke strijdgewoel, waarbij spiritueel bewustzijn in fysieke actie wordt omgezet.

Ons huidige wereldwijde economische systeem is verlamd door verouderde, gecentraliseerde structuren, giftige polarisatie en machtsstrijd. Er is een nieuw systeem nodig, dat niet hoeft te vechten tegen de status quo. In plaats daarvan bouwt het, zoals Sarvodaya, aan een parallelle cultuur en samenleving die het oude kan vervangen.

Ik keerde terug naar de Verenigde Staten, enthousiast om de Sarvodaya principes te vertalen naar de hele wereld, geïnspireerd om mijn boek en trainingshandleiding af te maken, en een Symbiotic Culture Lab trainingsorganisatie te starten. Op dat moment gebeurde er een verbazingwekkende synchroniciteit.

Uit het niets kreeg ik een telefoontje van een voormalige collega, een zakennetwerker met hoge connecties in Florida. Ze vertelde me dat ze ongeveer 20 collega’s uit het hele land had, bezorgd over dreigende voedsel- en energietekorten en problemen met de toeleveringsketen in ons land. Zou ik bereid zijn hen te helpen hun eigen “symbiotische veerkrachtnetwerken” op te bouwen in hun lokale bioregio’s?

Mijn eerdere visie om de wereld rond te reizen om deze netwerken te helpen opzetten, vervloog – zij had een beter idee. Zij stelde voor om wekelijkse virtuele coachingsessies te gebruiken om deze activisten te activeren om meerdere symbiotische voedsel- en burennetwerken tegelijk op te zetten. Wat kon ik zeggen? Ik ontwikkelde snel een trainingsgids en een PowerPoint, en we hebben net onze vierde wekelijkse sessie gehad.

De mensen met wie we werken zijn “early adopters” wiens ideeën over het opbouwen van een beweging afwijken van algemeen aanvaarde kaders. De meeste anderen die streven naar transformationele verandering zijn nog steeds op zoek naar hervorming van de maatschappelijke instellingen – die zich al tientallen jaren met succes tegen hervormingen verzetten. De weg vooruit lijkt te bestaan uit het opnieuw vormen en lokaliseren van het economisch systeem om veerkracht te creëren vanaf de basis, met de nadruk op gemeenschappelijke behoeften, in plaats van het idee van iemand anders over “wat goed voor ons is” dat van bovenaf wordt opgelegd.

Lokale symbiotische verandering is de weg vooruit.

De paradox van onze tijd is dat wereldwijde verandering nodig is – maar dat die verandering alleen lokaal kan plaatsvinden. De basis voor een nieuwe samenleving is er al, in elke gemeenschap – alleen gefragmenteerd in concurrerende tribale compartimenten.

Stel je duizenden gemeenschappen voor, die elk meerdere, levendige Symbiotische Netwerken opbouwen en hun leiders samenbrengen die al goed doen in hun lokale omgeving, waarbij elke gemeenschap haar eigen capaciteit voor sociale en economische samenwerking en zelfvoorziening versterkt. Onze lokale gemeenschappen hebben zowel de middelen als de behoeften om dit te realiseren.

Het ontstaan van nieuwe systemen zal opborrelen vanuit de basis – waardoor een nieuwe “horizontale” volkseconomische macht ontstaat. Het transformeren van top-down machtsstructuren in wat Dr. Ari Vishvodaya noemt (een wereld die ontwaakt in een gemenebest van lokale economieën) is niet alleen mogelijk maar noodzakelijk voor onze collectieve overleving.

Alles wat overblijft zijn katalytische verbinders zoals wijzelf om “het goede te verbinden” in elke gemeenschap, en zo de brug te slaan naar een nieuwe wereld.

Bron: https://www.shareable.net/terra-viva-with-vandana-shiva/

Auteur: Richard Flyer

Bron: https://adbroere.nl/web/nl/artikelen/sri-lankas-verhaal-over-veerkracht.php

Cover picture from the article in English https://www.shareable.net/sri-lankas-untold-story-of-resilience-sarvodayas-pathway-can-work-anywhere/